Γράφει η Κορίνα Φαρμακόρη
Πηγή: Lifo.gr

Τη σημασία του φωτός στην τέχνη φέρνει στο προσκήνιο η έκθεση «Αδειάζει, γεμίζει, το φως», που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου στις 20:00 στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη και θα διαρκέσει μέχρι τις 16 Φεβρουαρίου 2025.

Δύο επιμελητές διαφορετικών γενεών και με διαφορετική πορεία, ο Τάκης Μαυρωτάς και ο Πάνος Γιαννικόπουλος, μετά από πρόταση της Μαρίνας Μήλιου-Θεοχαράκη, συνεργάζονται και επιλέγουν έργα δεκαεπτά καταξιωμένων και νεότερων καλλιτεχνών, που διερευνούν τις εννοιολογικές αναφορές του φωτός, από τη μεταφυσική του διάσταση μέχρι την πλαστική, αλλά και την καθημερινή του παρουσία, από τη δεκαετία του ’60 έως σήμερα.

Ο διευθυντής του Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος, Τάκης Μαυρωτάς, επιλέγει εμβληματικά έργα διακεκριμένων –τόσο στην ελληνική όσο και την παγκόσμια καλλιτεχνική σκηνή–  εικαστικών, όπως η Chryssa, ο Stephen Antonakos, ο Takis, ο Γιώργος Λάππας και ο Γιάννης Μπουτέας.

«Το φως παραμένει η αξεπέραστη αιτία και αφορμή της τέχνης, αφού ο εικαστικός δημιουργός συνεχίζει να κάνει ορατό το αόρατο και αισθητό το νοούμενο, αποκαλύπτοντας το όραμά του» σημειώνει χαρακτηριστικά στον πολυσέλιδο κατάλογο της έκθεσης ο κ. Μαυρωτάς.

Ο πρωτοπόρος Takis, ο μεγάλος εκφραστής της κινητικής γλυπτικής και των μαγνητικών πεδίων αλλά και δημιουργός μιας νέας αισθητικής, εκπροσωπείται με τέσσερα διπλά φωτεινά «Σινιάλα» (π. 1969) και ένα μονό, από μεταλλικές ράβδους και φωτεινό ηλεκτρικό σύστημα, τα οποία εκπέμπουν τις μονοχρωματικές τους εκλάμψεις, δίνοντας μια αίσθηση εγγύτητας στα ψυχρά σύγχρονα τοπία των μεγαλουπόλεων.

Chryssa, Cityscape Times Square#10, 1987, κυψέλη αλουμινίου, μεταλλική βαφή και νέον, 274 x 200 x 83 εκ. Συλλογή Αναστάση Φουφούνη Μαμιδάκη.

Στην έκθεση φιλοξενείται και η μυσταγωγική εγκατάσταση του Stephen Antonakos με τίτλο «Remembrance» [Ανάμνηση] (1987-1989, Συλλογή ΕΜΣΤ), που αποτελείται από τέσσερα ισομεγέθη επαναλαμβανόμενα τετράγωνα, η καθαρότητα του σχήματος των οποίων αποκτά άλλη διάσταση, καθώς η χρήση των δυνατών χρωματικών αντιπαραθέσεων του φωτός του νέον μας οδηγούν σε υπερβατικούς χώρους.

Ένα από τα σημαντικότερα γλυπτά της ενότητας «Τοπία πόλεων», το μνημειακό έργο της Chryssa «Cityscape Times Square #10» (1987, κυψέλη αλουμινίου, μεταλλική βαφή και νέον, Συλλογή Αναστάση Φουφούνη-Μαμιδάκη) παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, εντυπωσιάζοντας με τον τρόπο που η καλλιτέχνις κατάφερε να δώσει γλυπτική υπόσταση σε ένα πολυχρησιμοποιημένο υλικό όπως το νέον.

Η μεγάλη πείρα του Τάκη Μαυρωτά συναντιέται αυτήν τη φορά με τη φρέσκια ματιά του Πάνου Γιαννικόπουλου, που φέτος εκπροσώπησε τη χώρα μας, αναλαμβάνοντας την επιμέλεια της ελληνικής συμμετοχής στην 60ή Μπιενάλε της Βενετίας.

Stephen Antonakos, Remembrance, 1987-1989 (απόσπασμα) Χωρίς τίτλο (για τον αδελφό μου Πήτερ), 1987, νέον, φύλλο χρυσού επάνω σε ξύλο, 91,44 x 91,44 x 10,16 εκ. Χωρίς τίτλο (για την αδελφή μου Κανέλλα), 1989, νέον, φύλλο αλουμινίου επάνω σε ξύλο, 91,44 x 91,44 x 10,16 εκ. Αγορά με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου και μερική δωρεά του καλλιτέχνη, 2002, αρ. εισ. 163/02. Συλλογή Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)

Οι νεότεροι καλλιτέχνες που επέλεξε ο κ. Γιαννικόπουλος –ανάμεσά τους η Μαρία Χασάπη, ο Γιώργος Κόντης, η Ίρις Τουλιάτου και η Νικομάχη Καρακωστάνογλου– διαλέγονται στους τρεις ορόφους του Ιδρύματος Θεοχαράκη με την προηγούμενη, προβεβλημένη γενιά καλλιτεχνών, επιδιώκοντας να δικαιώσουν τις προσδοκίες για το αύριο της τέχνης στη χώρα μας.

«Μια στροφή από το ποίημα της καλλιτέχνιδας Αθηνάς Ιωάννου, με τίτλο “Η εύθραυστη μνήμη” ενεργοποίησε τις συζητήσεις γι’ αυτή την έκθεση και έδωσε τον τίτλο της. Το φως ως θεματική έχει χαρακτηριστικά που δύσκολα περιορίζουν, αντίθετα, οδηγούν σε θαυμάσιες υπεκφυγές. Ένα εγχείρημα λοιπόν που θα επιχειρούσε μια πλήρη χαρτογράφηση του καλλιτεχνικού πεδίου δεν θα μπορούσε παρά να οδηγηθεί σε προβληματικούς αποκλεισμούς.

Αντίθετα, η έκθεση “Αδειάζει, γεμίζει, το φως” επιλέγει στάσεις στην καλλιτεχνική δημιουργία από το 1960 έως σήμερα, αφήνοντας ανοιχτές τις δυνατότητες διεύρυνσης της συζήτησης. Η έκθεση προσεγγίζει αναζητήσεις γύρω από το φως και τη σκιά, τη γεωμετρική φόρμα και τη διάχυση των ορίων, τη δημιουργία πολλαπλών επιπέδων, το παιχνίδι με το χρώμα και τις αντανακλάσεις. 

Γιώργος Λάππας, Ακροβάτης, 2008, βαμμένο αλουμίνιο, σίδερο, ηλεκτρονικά φώτα και ύφασμα πολυεστέρα, 185 x 70 x 37 εκ. Συλλογή Θέμη Αλεξόπουλου. Φωτ: Οδυσσέας Βαχαρίδης

Δεν δημιουργεί μια χρονολογική αφήγηση αλλά αναπτύσσεται σε μια διαλεκτική συζήτηση και διερεύνηση, συνδέοντας πρακτικές από διαφορετικές γενιές καλλιτεχνών. Διερευνά όμως την καλλιτεχνική δημιουργία γύρω από το “φως” με ιστορικές συσχετίσεις και αντικατοπτρίζοντας τους κοινωνικούς προσδιορισμούς και τις προϋποθέσεις της καλλιτεχνικής πρακτικής σε κάθε εποχή» τονίζει ο Πάνος Γιαννικόπουλος.

Τα έργα που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση προέρχονται από τις συλλογές του ΕΜΣΤ, τους συλλέκτες Αναστάση Φουφούνη-Μαμιδάκη, Ειρήνη Παναγοπούλου, Θέμη Αλεξόπουλο, από τους ίδιους τους καλλιτέχνες ή από τις γκαλερί που τους εκπροσωπούν (Zoumboulakis, The Breeder και Sylvia Kouvali).

Καλλιτέχνες: Τakis, Stephen Antonakos , Chryssa, Γιάννης Μπουτέας, Γιώργος Λάππας, Ευγενία Αποστόλου, Πηνελόπη Γερασίμου, Δημήτρης Εφέογλου, Νικομάχη Καρακωστάνογλου, Γιώργος Κόντης, Άννα Λάσκαρη, Παύλος Νικολακόπουλος, Ευτύχης Πατσουράκης, Φώτης Σαγώνας, Ίρις Τουλιάτου, Δέσποινα Χαριτωνίδη, Μαρία Χασάπη.

Γιάννης Μπουτέας, Ενεργειακές Εικόνες – Διαστρωματώσεις, 2004-2013, νέον, 30 x 26 x 400 εκ. Συλλογή καλλιτέχνη. Φωτ: Οδυσσέας Βαχαρίδης

Γιώργος Κόντης, Xωρίς τίτλο, 2023, Φύλλο ασήμι, ακρυλικό και εγκαυστική σε καμβά, κεραμικά κομμάτια, 170 x 100 εκ. Συλλογή καλλιτέχνη

Μαρία Χασάπη, Leg, 2021, χρώμα, φύλλα χρυσού και χρυσός καθρέπτης σε ξύλο, 121 x 73 x 15 εκ. Ευγενική παραχώρηση της The Breeder Gallery, Αθήνα

Chryssa, New York Stock Exchange, 1973-79, λάδι σε καμβά, 98x74εκ. Ιδιωτική Συλλογή

Νικομάχη Καρακωστάνογλου, Soul refractions, 2018, μικτή τεχνική σε χαρτί, 150 x 178 εκ. Συλλογή καλλιτέχνιδος. Φωτ.: Οδυσσέας Βαχαρίδης

Γιάννης Μπουτέας, Xωρίς τίτλο, από τη σειρά Μεταπλάσεις, 1976-1980, νέον, βίδες και σπάγκος,163 x 140 εκ. Συλλογή καλλιτέχνη

Δημήτρης Εφέογλου, Χωρίς τίτλο, 2021. Από τη σειρά One Last Look, Οil stick, λάδι, ακρυλικό, χαρτί και αλουμίνιο, 240 x 150 εκ. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και της γκαλερί Ζουμπουλάκη

Δέσποινα Χαριτωνίδη, Concrete Thoughts, 2022, χλωριούχο νάτριο, νιτρικός άργυρος και ακτίνα UV, 180 x 120 εκ. Ιδιωτική συλλογή. Φωτ.: Θανάσης Γάτος

Άννα Λάσκαρη, Barrier, 2013. Νέον και πλέξιγκλας, 34 x 160 x 120 εκ. Συλλογή καλλιτέχνιδος

Γράφει η Κορίνα Φαρμακόρη
Πηγή: Lifo.gr