Σημαντικά έργα τέχνης με εξέχουσα θέση στην εικαστική ιστορία της χώρας μας περιλαμβάνονται στη δημοπρασία Νεοελληνικής Ζωγραφικής & Γλυπτικής 19ου & 20ού αιώνα.
Τα 145 έργα που θα δημοπρατηθούν, περιλαμβάνονται στην τριήμερη έκθεση που θα προηγηθεί της δημοπρασίας και θα πραγματοποιηθεί επίσης στο χώρο του Ζαππείου, προσφέροντας τη δυνατότητα σε όλους να τα θαυμάσουν από κοντά.
Δημοπρασία
ΖΑΠΠΕΙΟ ΜΕΓΑΡΟ
Τετάρτη, 30 Νοεμβρίου 2022, 6:00 μ.μ.
Έκθεση
ΖΑΠΠΕΙΟ ΜΕΓΑΡΟ
Κυριακή, 27 Νοεμβρίου, 12:00 μ.μ. έως 9:00 μ.μ.
Δευτέρα, 28 Νοεμβρίου, 10:00 π.μ. έως 9:00 μ.μ.
Τρίτη, 29 Νοεμβρίου, 10:00 π.μ. έως 9:00 μ.μ.
Τρόποι συμμετοχής:
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: P. Monsted 1893
α) υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: N. Xydias
διαστάσεις: 61 x 39 εκ.
β) υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: N. Xydias
διαστάσεις: 61 x 39 εκ.
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Δ. Κοκoτσάκης
υπογεγραμμένο κάτω αριστερά: Κ. Βολανάκης
υπογεγραμμένο δεξιά μέσα στο θέμα: Ν. Gyzis / Munchen
Το 1875 ο Γύζης ζωγραφίζει ένα από τα εμβληματικότερα έργα του, Το Τάμα. Πρόκειται για μια ηθογραφική σκηνή που απεικονίζει την πορεία μιας νεαρής κοπέλας, υποβασταζόμενης από τη μητέρα της, για την εκπλήρωση του τάματός της στο απόκρημνο ξωκκλήσι. Η αλυσίδα με την καρδιά που κρατάει στα χέρια της υπονοεί πως το τάμα αφορά τον χαμένο της αρραβωνιαστικό. Η λύπη της νεαρής γυναίκας καθρεφτίζεται στα ζοφερά χρώματα του ουρανού και στο άγονο σκοτεινό περιβάλλον, στο οποίο βαδίζει με γυμνά πόδια. Το πρόσωπό της, όμως, λάμπει, από ένα φως προερχόμενο από άγνωστη πηγή, εντείνοντας με τον τρόπο αυτό τη δραματικότητα της στιγμής. Αναμφίβολα είναι η πρωταγωνίστρια του ερωτικού δράματος. Η ηλικιωμένη μάνα στέκεται αρωγός στη θέληση της κόρης να φτάσει στο εκκλησάκι και μαζί με τη θρησκεία αποτελούν τα μοναδικά στηρίγματά της τη θλιβερή αυτή στιγμή. Ο ζωγράφος πραγματοποίησε τρεις παραλλαγές του ίδιου θέματος (1874, 1875, 1886), γεγονός που μαρτυρά την αγάπη του για την απεικόνιση δραματικών καθημερινών στιγμών και, ειδικότερα, τη συγκίνησή του για την ερωτική απογοήτευση. Με Το Τάμα ο Γύζης ξεπερνά τα όρια τόσο της απλής ηθογραφίας όσο και της γερμανικής χρωματικής παλέτας για να κινηθεί σε καθαρά προσωπικές διατυπώσεις που εσωκλείουν το ελληνικό συναίσθημα με όχημα την Πίστη. Το έργο πραγματοποιήθηκε μετά από ένα σύντομο ταξίδι του Γύζη στην Ελλάδα και τον Δεκέμβριο του 1875 πέρασε στα χέρια του Άγγλου εμπόρου τέχνης Wallis και έπειτα σε ιδιωτική συλλογή στην Αθήνα.
α) υπογεγραμμένο κάτω αριστερά: α. Προσαλέντης
διαστάσεις: 26 x 38 εκ.
β) υπογεγραμμένο κάτω αριστερά: α. Προσαλέντης
διαστάσεις: 27 x 38 εκ.
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: C.P., σφραγίδα στο πίσω μέρος
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Επ. Θωμόπουλος
H Καλλιόπη Παπαδημητρακοπούλου ήταν ανιψιά του Δημητρίου Μουτσόπουλου, ευεργέτη του Χαλεπά. Το έργο μεταφέρθηκε σε μάρμαρο από τον ίδιο τον γλύπτη και αποτελεί το μοναδικό έργο σε μάρμαρο που πραγματοποίησε μετά την ασθένειά του.
α) διαστάσεις: 38 x 43 cm, β) διαστάσεις: 39 x 43 cm.
Τα έργα προστατεύονται με την υπ’ αρ. πρωτ. ΥΠΠΕ/ ΑΡΧΑΙΟΤ/Α/ Φ31/42348/4015/5-8-1976 υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ1025/Β/13-8-1976). Σύμφωνα με το άρθρο 34 Ν. 4858/2021 απαγορεύεται η εξαγωγή τους από την ελληνική επικράτεια χωρίς την άδεια των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟ.
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Θ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ
Το έργο εντάσσεται στο πλαίσιο των αλληγορικών συνθέσεων που πραγματοποίησε ο Παρθένης κατά τη δεκαετία του ’50.
Προσχέδιο του έργου βρίσκεται σε ιδιωτική συλλογή (Sotheby’s: Lot 103, November 18, 2003 και Lot 65, December 12, 2005, μολύβι σε χαρτί, 76 x 84 εκ.).
Στον πρόσφατο κατάλογο της Εθνικής Πινακοθήκης που εκδόθηκε με αφορμή την έκθεση του Παρθένη (20 Ιουνίου-28 Νοεμβρίου 2022), δημοσιεύεται ως αυτόνομο έργο η φρίζα με τις τέσσερις ορθογώνιες σκηνές (αρ. έργου 13720, λάδι, μολύβι και μολυβοκάρβουνο σε καμβά, 18 x 87,5 εκ.) και το σχετικό προσχέδιο (αρ. έργου 13721, μολύβι σε ρυζόχαρτο, 18 x 87,5 εκ.).
Στην πρώτη σκηνή αριστερά εικονίζονται αντιμέτωπα πλοία. Πιθανώς να πρόκειται για νικηφόρα ναυμαχία που έλαβε χώρα κατά την αρχαιότητα, αφού τα εν λόγω πλοία θυμίζουν τριήρεις. Ακολουθεί η σκηνή με τον έφιππο στρατιώτη, ο οποίος πιθανόν να απεικονίζει τον Κωνσταντίνο κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Η τρίτη σκηνή προέρχεται πάλι από τη σύγχρονη πολεμική ιστορία της Ελλάδας αν κρίνουμε από τη στολή του στρατιώτη και τη σημαία. Η τελευταία σκηνή δεξιά παραμένει ημιτελής. Ωστόσο, στο βάθος διακρίνεται η Ακρόπολη με τον Παρθενώνα.
Μία μικρότερων διαστάσεων εκδοχή του δημοπρατούμενου έργου συνοδευόμενη από πλήθος σχετικών προπαρασκευαστικών σπουδών ανήκει στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης (αρ. έργου 6665, 47,5 x 52 εκ.). Η εντατική μελέτη του εν λόγω θέματος, οδηγεί στο συμπέρασμα πως επρόκειτο για ένα ιδιαίτερο έργο που απασχόλησε τον Παρθένη, του οποίου όμως το περιεχόμενο παραμένει αινιγματικό. Η εκδοχή της Εθνικής Πινακοθήκης φέρει τον τίτλο «Νίκη», αλλά η μικρότερη ζώνη στο κάτω μέρος με τα ορθογώνια τμήματα, παραμένει ανολοκλήρωτη.
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται πως η Αλληγορική σύνθεση – Νίκη απασχόλησε έντονα τον Παρθένη, αφού όχι μόνο εκτέλεσε αρκετά προσχέδια σε χαρτί (είτε για τη συνολική σύνθεση, είτε για τμήματά της) αλλά μετέφερε το θέμα και στον καμβά, σε διαφορετικές διαστάσεις. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που καταπιάνεται με το θέμα της «Νίκης», ενώ την ίδια περίοδο επεξεργάστηκε και άλλα θέματα σχετιζόμενα με την «Πατρίδα» (βλ. Νίκη, ΕΠΜΑΣ, Θρησκεία και Πατρίδα, ΕΠΜΑΣ, Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός σηκώνει το λάβαρο της Επανάστασης, ιδιωτική συλλογή, κ.ά).
Το έργο προστατεύεται ως νεότερο κινητό μνημείο βάσει της με αρ. πρωτ. ΥΠΠΟ/ΔΙΛ ΑΠ/Β/ 2036/28874/02-06-1999 υπουργικής Απόφασης Χαρακτηρισμού (ΦΕΚ 1367/Β/05-07-1999). Επίσης, βάσει της παρ. 1 του άρθρου 34 Νόμου 4858/2021 απαγορεύεται η εξαγωγή του από την ελληνική επικράτεια χωρίς την άδεια των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟ.
α) υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: L. Kogévinas
διαστάσεις: 24 x 33 εκ.
β) υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: L. Kogévinas
διαστάσεις: 20,5 x 36 εκ.
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Γ. Μπουζιάνης,
τίτλος κάτω αριστερά
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά, τίτλος κάτω αριστερά
υπογεγραμμένο κάτω αριστερά: Σ. ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ,
στο πίσω μέρος τίτλος, ημερομηνία (1923) και διαστάσεις από την Μίνα Παπαλουκά
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω στο μέσον: Δια ΧΕΙΡΟC/ ΦΩΤΙΟΥ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ / ᾳϠΝΔ´
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο στο μέσο δεξιά: Ghika / 42
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: Ghika / 65
και στην πίσω όψη: Ghika / 65
υπογεγραμμένο στο μέσο: Σπύρος Βα/ σιλείου / 65
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Ν. Εγγονόπουλος
διάφορες διαστάσεις π. 18 x 15 εκ. το κάθε ένα.
διάφορες διαστάσεις π. 18 x 15 εκ. το κάθε ένα.
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Ν. Νικολάου
στο πίσω μέρος: Σπουδή εργαστήρι αργυρού 1933 γνήσιο έργο Ν. Νικολάου / ι. Μόραλης 58
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο πάνω δεξιά: Ν. Νικολάου / 76
υπογεγραμμένο κάτω αριστερά: Τσαρούχης
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: Τσαρούχης 77
Στο πίσω μέρος φέρει σημείωμα γνησιότητας του καλλιτέχνη.
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω αριστερά: Τσαρούχης 82
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: Τσαρούχης 76
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω αριστερά: 92 / Γ. Μαυροΐδης
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: Μαυροΐδης 81
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Ι. Σπυρόπουλος
υπογεγραμμένο στο κάτω μέρος: Διαμαντόπουλος
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Διαμαντόπουλος
υπογεγραμμένο κάτω δεξιά: Διαμαντόπουλος
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω στο μέσο: Νίκος 62
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: TSINGOS 62
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: Ι. Μόραλης 1950
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: Ι. Μόραλης 49
υπογεγραμμένο και χρονολογημένο κάτω δεξιά: Ι. Μόραλης 66